* Bu yazı Abdullah Demir’in “İslam’da İnsan Hakları” çalışmasının özeti olarak çıkartılmıştır.
Biz feyiz ve NUR devrinin küçük nümûneciğini gösteren yirminci asrın çocukları; İslâmiyet’in kıymetini daha iyi anlamak, daha fazla takdir etmek, daha çok sevmek ihtiyacında ve mevkiindeyiz.
Kuş Sütü
Dinimiz İslam’ın en temel özelliklerinden birisi evrensel olmasıdır. Yani dinimiz İslam, bütün insanların dini, kitabımız Kuran-ı kerim bütün insanların kitabı, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de bütün insanların peygamberidir. İslam dini insan hakları konusunda bünyesinde çok bilgi ve kural bulundurmaktadır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in vefat etmeden önce yüz bin kadar insana irad ettiği veda hutbesi Dünya tarihindeki ilk insan haklarını bünyesinde barındıran metindir. Bu metin miladi olarak 632 yılında insanoğluna irad edilmiştir. Birçok batılı toplumun ve Birleşmiş Milletlerin insan hakları ile ilgili metinlerinden yüzyıllar önce Veda hutbesi bünyesinde insan, aile, toplum ve bütün insanlığı içine alacak biçimde açıklamalar barındırmaktadır. Peygamberimiz (s.a.v.) cahiliye döneminde çok eziyet ve zulüm gören kadınlar içinde bazı haklardan veda hutbesinde bahsetmiştir. Erkeklerin kadınların üzerindeki hakları ve kadınların erkeklerin üzerindeki hakları olduğu ve bunların neler olduğu belirtilmiştir. İnsan haklarının sınıflandırılması şu şekildedir: Dini hak ve özgürlükler, yaşama hakkı ve özgürlükleri, düşünme ve ifade özgürlükleri, aile hak ve özgürlükleri, ekonomik hak ve özgürlükler.
Dini hak ve özgürlükler: Dinler insanlık tarihi boyunca hakların ve özgürlüklerin en temel koruyucuları olmuştur. Dinler bozulmaya başladığı zaman ise hak ve özgürlükleri kısıtlayabilmiş ya da ortadan kaldırabilmişleridir. İslam dininde din konusunda herhangi bir zorlama yoktur. Ayetlerde de geçtiği gibi ‘’Dinde zorlama yoktur.” “Sizin dininiz sizlere onların dini onlaradır.‘’
Yaşama hak ve özgürlükleri: Yaşama hakkı ayet ve hadislerde korunması gereken en önemli haklardan biri olarak anlatılmıştır. İnsanları öldürmek, büyük günah ve ağır bir suç olarak tanımlanmıştır. Ayetlerde de geçtiği gibi ‘’Savaş gibi haklı bir sebep olmadıkça Allah’ın dokunulmaz kıldığı cana kıymayın. Haksız yere öldürülen kimsenin velisine hakkını alması için yetki verdik. O da artık öldürmekte ileri gitmesin. ‘’
Düşünme ve ifade özgürlükleri: Din ve hukuk akıllı olan insanları muhatap almaktadır. Düşünme ve düşündüklerini ifade etme özgürlükleri dinin temelinde yer alan özgürlüklerdir. Düşünme ve düşündüklerini ifade etme özgürlüğünün önemli bir unsuru da iyiliği emretme ve kötülüğü yasaklama görevidir. İyiliği emretme ve kötülüğü yasaklama görevi meşru muhalefet hakkı olarak da isimlendirilebilir.
Aile hak ve özgürlükleri: İslam hukukunda herkes aile kurmak, evlenmek ve çocuk sahibi olmak haklarına sahiptir. Aile haklarının büyük bir bölümü de çocuk hakları oluşturmak temellidir. Ve kadın hakları da aile hak ve özgürlükleri içerisinde yer almaktadır. Yani aile hakları, kadını, çocuğu ve erkeği koruma temelli haklar içerir.
Ekonomik hak ve özgürlükler: Ekonomik haklar içerisindeki en önemli hak mülkiyet hakkıdır. İslam dini mülkiyet hakkını her daim korumuştur. Bu hakka göre kişi kendi malını istediği gibi kullanabilmektedir. Bu hak kişiye ait mülklerin ve paranın kişinin iradesi altında istediği gibi kullanma hakkı tanımlar.
İslam dini insan haklarının en iyi şekilde tanımlanmış bir kitabı gibidir. Çoğu milletten daha önce veda hutbesinde insan hakları açıklanmıştır. Buna rağmen günümüzde insan haklarının en çok ihlal edildiği ülkeler İslam ülkeleridir. Bu durumu tersine çevirmek için çok çalışmamız gerekmektedir.